Bão mặt trời là gì? Đây là thuật ngữ được nhắc tới rất nhiều trong thời gian gần đây, gây ra nhiều tác động lớn tới con người do mặt trời gây ra. Hiện tượng này thường xuyên xảy ra dưới ánh nắng mặt trời, các nhà khoa học rất khó dự báo về thời gian xuất hiện, mức độ thiệt hại. Nếu như bão Mặt trời tấn công Trái Đất sẽ phá hủy hoàn toàn các hệ thống điện tử, làm cho nền văn minh con người bị thụt lùi.
Nội dung bài viết
Bão Mặt trời là gì?
Mặt trời là nguồn năng lượng chính của các hành tinh, cung cấp nhiệt và ánh sáng, duy trì sự sống trên Trái Đất. Chính vì thế, mỗi tác động của mặt trời đến Trái Đất đều khiến con người phải cẩn trọng.
Bão Mặt trời có tên gọi trong tiếng anh là Solar Storm, còn được biết đến với tên gọi là gió mặt trời. Đây là một vụ nổ năng lượng từ tính trong bầu khí quyển của mặt trời, gây ra sự bùng nổ dữ dội của ánh sáng. Từ bề mặt Trái Đất, bạn dễ dàng quan sát được bão mặt trời qua kính viễn vọng, tia X không gian và các thiết bị chụp ảnh nhiệt.
Một cơn bão Mặt trời có thể giải phóng năng lượng tương đương với hàng triệu quả bom hydrogen 100-megaton (100 triệu tấn) cùng lúc phát nổ. Mức năng lượng đó lớn hơn 10 triệu lần so với năng lượng của một ngọn núi lửa giải phóng ra.
Một cơn bão Mặt trời chỉ kéo dài trong vài phút nhưng sức nóng của nó có thể lên đến hàng triệu đô, tạo ra một vụ nổ bức xạ trên phố điện từ, từ sóng vô tuyến cho tới tia X và tia gamma. Bão Mặt trời có thể liên hệ trực tiếp đến hiện tượng cực quang ở Trái đất cũng như các hành tinh khác.
Phân loại bão Mặt trời
Bão Mặt trời có nhiều loại khác nhau, tùy thuộc vào sự xuất hiện của chúng và năng lượng giải phóng. Sức mạnh của bão Mặt trời tăng dần theo quy mô các mức A, B, C, M, X; mức sau mạnh hơn mức trước 10 lần. Các loại bão Mặt trời đó là:
- Lửa mặt trời: Là vụ nổ lớn trong bầu khí quyển của Mặt trời
- Vụ nổ nhật hoa (CME): Là một vụ nổ lớn của gió Mặt trời, đôi khi kết hợp với lửa mặt trời. Khối lượng plasma và các hạt phóng ra của CME sau khi bay khỏi Mặt trời được gọi là Mây mặt trời.
- Bão từ: Là sự tương tác của vụ nổ Mặt trời với từ trường của Trái đất
- Sự kiện Proton mặt trời (SPE) còn được gọi là bão proton hay hạt năng lượng (SEP)
Bão Mặt trời xảy ra khi nào?
Nhiều nhà khoa học tin rằng, bão Mặt trời xảy ra khi từ trường mặt trời bị xoắn lại, đến một lúc nào đó, toàn bộ năng lượng dồn nén sẽ được giải phóng. Mặt trời bắt đầu phát ra những luồng ánh sáng mạnh, các hạt chủ yếu là electron và proton.
Nói cách khác, bão Mặt trời xảy ra khi năng lượng được tích tụ trong bầu khí quyển của mặt trời đột nhiên được giải phóng – chủ yếu là ở các khu vực hoạt động xung quanh các vết đen mặt trời. Tần số của chúng thay đổi từ vài ngày, khi mặt trời hoạt động, đến dưới một tuần suất thời gian yên tĩnh.
Bão Mặt trời có quy mô lớn thường sẽ ít gặp hơn so với quy mô nhỏ. Hoạt động của Mặt trời thay đổi trong chu kỳ 11 năm tại đỉnh điểm – thời điểm có rất nhiều vết đen ở mặt trời nên có nhiều cơn bão Mặt trời hơn.
Phần lớn các vệt hóa Mặt trời chỉ xuất hiện trong vài phút. Tuy nhiên vẫn có trường hợp xảy ra liên tục trong nhiều giờ. Những vệt lóe thường rất khó phát hiện bởi mắt thường. Để quan sát và đánh giá được mức công phá từ năng lượng được giải phóng từ các vệt loa, nhà khoa học đã sử dụng thiết bị đặc biệt.
Áp thấp nhiệt đới là gì? Sự khác nhau giữa áp thấp nhiệt đới và bão nhiệt đới
Tác hại của bão Mặt trời là gì?
Bão Mặt trời gây ra nhiều tác động đối với Trái đất, phải kể đến như:
Gây ra hiện tượng cực quang
Khi bão Mặt trời xảy ra, Mặt trời giải phóng các năng lượng điện từ bao gồm cả tia X đến tia gamma. Năng lượng này trên đường đến Trái đất sẽ gây ra hiện tượng cực quang ở vĩ độ thấp. Mặt khác, nó còn khiến cho các chuyến bay gần cực của Trái đất phải chịu mức phóng xạ lớn hơn mức bình thường.
Tuy mức độ của phóng xạ này không đủ để gây chết người nhưng khi bão Mặt trời xảy ra các hãng hàng không sẽ không bay gần hơn 1.444 km quanh cực Trái Đất.
Gây ra bão từ trên Trái Đất
Bão từ hay còn gọi là bão địa từ trên Trái đất hình thành từ 2 nguyên nhân chính:
- Từ các vụ phun trào bất thường trên Mặt trời hay là gió Mặt trời gây ra các tác động lên các đường cảm ứng từ của Trái đất.
- Sự kết nối từ trường giữa Trái đất và Mặt trời
Khi bão xảy ra, có thể làm ảnh hưởng đến các thiết bị điện tử và mạng lưới điện. Do mạng lưới dưới của các nước và thế giới có liên kết chặt chẽ và cần nhiều thời gian để sửa chữa
Ảnh hưởng tới con người
Không chỉ ảnh hưởng tới các thiết bị điện, bão Mặt trời còn tác động tới con người. Có thể tác động tới dịch thể, hệ thống thần kinh thực vật trong cơ thể khiến cho nhịp tim, huyết áp của con người bị ảnh hưởng. Khi bão Mặt trời hoạt động mạnh, những người bị bệnh tim mạch, huyết áp sẽ có tỷ lệ nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp hay tai biến nhiều hơn.
Chính vì thế, những người bị bệnh này cần tránh ra ngoài, nếu có việc cần ra ngoài thì hãy đội ngũ, sử dụng các dụng cụ bảo vệ có thể; di chuyển bằng ô tô. Bên cạnh đó, hãy ăn uống đầy đủ chất để tăng cường sức khỏe, tránh những kích thích ảnh hưởng không tốt tới tâm lý.
Tác động đến động vật
Các nhà nghiên cứu về động vật đã chứng minh rằng, từ trường có thể tác động tới động vật. Các loài như chim sẻ, tôm hùm, cá hồi, chuột đồng,…đều có khả năng nhận biết được sự thay đổi của trường trường. Với các loài động vật nhỏ hoặc côn trùng có thể bị chết hàng loạt.
Tác động của bão Mặt trời tới thiết bị vũ trụ và phi hành gia
Việc bão Mặt trời tác động tới thiết bị vũ trụ và phi hành gia đã được chứng minh. Khi bão Mặt trời xuất hiện khiến cho từ quyển bị co thắt, làm cho các vệ tinh trượt khỏi phạm vi bảo vệ của Trái Đất. Bức xạ từ các cơn bão Mặt trời có thể khiến cho các phi hành gia mắc phải hội chứng bức xạ cấp tính, tăng khả năng mắc bệnh ung thư. Đây là một trong những tác hại nghiêm trọng của bão Mặt trời.
Các cơn bão Mặt Trời trong lịch sử
Các nhà khoa học đã ghi nhận có nhiều trận bão Mặt trời xảy ra nhưng quy mô nhỏ và ít ảnh hưởng tới Trái đất và con người. Những cơn bão Mặt trời trong lịch sử được ghi nhận đó là:
- Giáng sinh năm 2006: Một cơn bão Mặt trời cấp X9 xảy ra khiến cho việc liên lạc giữa các vệ tinh và Trái đất bị gián đoạn trong 10 phút. Nó cũng gây ra tình trạng tương tự đối với tín hiệu GPS.
- Ngày 28/10/2003: Mặt Trời giải phóng một trận bão khủng khiếp, cấp X45, khiến cho những thiết bị cảm biến (sensor) của các tàu quan sát bị rối loạn.
- Ngày 14/7/2000: Ngày quốc khánh Pháp, một trận bão Mặt Trời cấp X5 đã xảy ra khiến cho sóng vô tuyến bị gián đoạn tạm thời, một số vệ tinh bị đoản mạch.
- Tháng 3/1989: Bão Mặt trời đã khiến cho hệ thống điện ở Canada bị lỗi khiến 6 triệu người dân phải sống trong bóng tối suốt 9 tiếng.
- Năm 1859: Sự kiện Carrington (Carrington Event) là trận bão Mặt Trời được ghi nhận lần đầu tiên trên thế giới. Bão gây ra một vài gián đoạn trong việc liên lạc điện báo toàn cầu, các màn cực quang rực rỡ kéo dài tới những miền xa phía Nam như vùng Caribe.
Tính tới thời điểm hiện tại, tháng 4/2022 đã có 2 cơn bão Mặt trời tấn công Trái đất vào ngày 14/3 và 15/3 nhưng không gây ra những thiệt hại nặng nề. Trái Đất thường sẽ hứng chịu hơn 2000 cơn bão mặt trời cấp G1, G2 mỗi thập kỷ.
Mặt trời đang gần đạt đến đỉnh của chu kỳ gia tăng hoạt động chu kỳ. Giai đoạn Cực đại Mặt trời xảy ra 11 năm một lần, lần tiếp theo được dự đoán vào tháng 7/2025. Hoạt động của Mặt trời có thể sẽ tiếp tục tăng cho tới thời điểm đó.
Một số thông tin khác liên quan tới bão Mặt trời
Làm sao để nhận biết bão Mặt trời sắp xảy ra?
Hiện nay, các phương pháp để dự đoán bão Mặt trời chưa được hiện thực hóa, các nhà khoa học vẫn chưa xác định được chính xác khu vực xảy ra hiện tượng này. Đa số đều dựa vào nghiên cứu tính chất nhất định của vết đen Mặt trời để phân loại và dùng nó là điểm khởi đầu để dự đoán bão Mặt trời. Dự báo này có thể được xác suất bùng phát bão Mặt trời từ 24-28 tiếng.
Bão Mặt trời có gây mất điện không?
Theo ông Vladimir Minligareev, một cơn bão Mặt trời có thể gây ra hiện tượng mất điện hàng loạt trong khoảng thời gian từ vài tuần đến vài tháng; tùy theo sức công phá của quá trình giải phóng năng lượng. Hiện tượng bão Mặt trời nhấn chìm một số thành phố ở vĩ độ cao của Mỹ, Anh trong bóng tối vì mất điện đã từng xảy ra.
Áp suất khí quyển là gì? Đơn vị đo, công thức tính áp suất khí quyển
Bão Mặt trời có làm mất internet không?
Bão Mặt trời không đổ bộ trực tiếp vào Trái đất nhưng Trái đất sẽ hứng chịu hiện tượng nắng gắt với cường độ năng lượng cao nhưng chủ yếu là tia cực tím và tia X. Chúng sẽ ion hóa bầu khí quyển của Trái đất, làm rối loạn phương thức liên lạc vô tuyến, phá hủy hệ thống internet.
Từ khi internet xuất hiện và phát triển tới thời điểm hiện tại thì những thiệt hại tiềm tàng từ cơn bão mặt trời vẫn còn là một ẩn số. Thế nhưng, giới chuyên gia phản đoán rằng, các kết nối internet cục bộ ít chịu thiệt hại hơn hệ thống cáp quang kết nối giữa các quốc gia với nhau. Khi hệ thống internet bị vô hiệu hóa thì nhân loại sẽ rơi vào tình trạng mất kiểm soát. Theo ước tính thì nền kinh tế của nhiều quốc gia sẽ bị tổn thất nghiêm trọng nếu 1 ngày không có internet.
Mong rằng các thông tin trên đây về bão Mặt trời sẽ giúp ích bạn. Để cập nhật thêm nhiều thông khác, quý bạn đọc hãy truy cập website ruaxetudong.org, chắc chắn sẽ giúp ích bạn rất nhiều đó!
