Rừng đặc dụng là gì? Là loại rừng được thành lập với mục đích là bảo tồn bảo tồn thiên nhiên hoang dã của quốc gia, lưu giữ những loài động – thực vật quý hiếm và cân bằng hệ sinh thái. Không những thế, rừng đặc dụng còn giữ một vai trò quan trọng đối với công tác nghiên cứu khoa học. Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Nội dung bài viết
Rừng đặc dụng là gì?
Khái niệm rừng đặc dụng là rừng gì đã được định nghĩa tại Khoản 1 Điều 3 Nghị định 117/2010/NĐ-CP như sau: “Rừng đặc dụng là loại rừng được xác lập theo quy định của Luật Bảo vệ và Phát triển rừng, có giá trị đặc biệt về bảo tồn thiên nhiên, mẫu chuẩn hệ sinh thái rừng quốc gia, nguồn gen sinh vật rừng; nghiên cứu khoa học, bảo vệ di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh; phục vụ nghỉ ngơi, du lịch kết hợp phòng hộ, góp phần bảo vệ môi trường”.
Rừng đặc dụng có tên gọi trong tiếng Anh là “Special-use forest” hoặc “SUF”
Phân loại rừng đặc dụng
Theo Nghị định 117/2010/NĐ-CP, rừng đặc dụng được chia làm những loại sau:
Vườn quốc gia
Là vùng đất tự nhiên, được hình thành với mục đích là bảo vệ một hoặc nhiều hệ sinh thái. Vườn quốc gia cần phải đáp ứng được các yêu cầu như:
- Phải là vùng đất tự nhiên gồm mẫu chuẩn của hệ sinh thái cơ bản còn nguyên vẹn hoặc con người chưa hay ít tác động; là khu rừng có giá trị cao về văn hóa – du lịch.
- Có diện tích đủ rộng chứa được một hoặc nhiều hệ sinh thái, không bị thay đổi trước các tác động xấu của con người.
- Giao thông thuận tiện
- Tỷ lệ diện tích hệ sinh thái cần phải bảo tồn từ 70% trở lên.
Khu bảo tồn thiên nhiên
Còn được biết đến với tên gọi là khu bảo toàn loài sinh cảnh và khu dự trữ tự nhiên. Đây là vùng đất tự nhiên, được thành lập với mục đích đó là bảo vệ diễn thế tự nhiên. Khu bảo tồn thiên nhiên cần phải đáp ứng được những yêu cầu sau:
- Là vùng đất tự nhiên, có dự trữ tài nguyên thiên nhiên lớn, đặc biệt là có giá trị đa dạng sinh học cao.
- Có những loài động động vật hoang dã quý hiếm hoặc nơi có những loài thực vật đặc hữu.
- Là nơi có giá trị cao về giáo dục, khoa học, du lịch
- Có diện tích đủ rộng để chứa một hoặc nhiều hệ sinh thái, tỷ lệ bảo tồn >70%.
Khu rừng văn hóa – lịch sử – môi trường
Là khu vực có một hoặc nhiều cảnh quan mang giá trị văn hóa, lịch sử; được lập ra với mục đích đó là phục vụ hoạt động văn hóa, du lịch, nghiên cứu, gồm có:
- Khu vực có di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng trong nước và thế giới.
- Khu vực có những thắng cảnh ở ven biển, hải đảo, đất liền.
Khu rừng nghiên cứu, thực nghiệm khoa học
Khu rừng nghiên cứu, thực nghiệm khoa học là khu rừng có một phần diện tích đất ngập nước, biển được xác lập để nghiên cứu, thực nghiệm khoa học, phát triển công nghệ, đào tạo.
Vai trò của rừng đặc dụng
Rừng đặc dụng giữ một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nguồn gen, đa dạng sinh vật trong các vườn quốc gia cũng như các khu bảo tồn thiên nhiên. Không chỉ động vật, thực vật cũng được bảo tồn để tránh được tình trạng khai thác quá mức, tuyệt chủng giống loài.
Rừng đặc dụng phải theo mẫu chuẩn của hệ sinh thái, đảm bảo được các yếu tố bắt buộc. Đất rừng đặc dụng còn giúp bảo vệ di tích lịch sử đất nước, duy trì các địa danh nổi tiếng. Không những thế, các loại đất còn phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học. Hiện nay, rừng đặc dụng còn được sử dụng để triển khai thành các khu thăm quan, nghỉ dưỡng,…
Áp thấp nhiệt đới là gì? Sự khác nhau giữa áp thấp nhiệt đới và bão nhiệt đới
Các phân khu của rừng đặc dụng
Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt
Là khoanh vùng được bảo vệ chặt chẽ với mục đích theo dõi tình hình tự nhiên, đảm bảo sự toàn vẹn. Cơ quan này có nhiệm vụ nghiêm cấm mọi hành vi làm thay đổi cảnh quan của rừng bao gồm:
- Làm thay đổi cảnh quan tự nhiên
- Làm ảnh hưởng, thay đổi đến đời sống tự nhiên của các loài động thực vật hoang dã
- Cấm thả và nuôi trồng các loài động thực vật ở nơi khác tới
- Cấm chăn thả gia súc
- Cấm gây ô nhiễm môi trường
- Cấm khai thác tài nguyên sinh vật
- Cấm mang hóa chất độc hại vào rừng, đốt lửa trong rừng, ven rừng
Phân khu phục hồi sinh thái
Là khu vực được bảo vệ và quản lý chặt chẽ để rừng được phục hồi, tái sinh tự nhiên. Khu vực này có nhiệm vụ nghiêm cấm mọi hành vi làm thay đổi cảnh quan tự nhiên của rừng, bao gồm:
- Khai thác tài nguyên sinh vật, các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác
- Cấm khai thác, tận thu, tận dụng
- Với hoạt động nghiên cứu khoa học thì phải được ban quản lý rừng cho phép, phải trả tiền thuê hiện trường, phải gửi tiêu bản, kết quả nghiệm thu, đề tài cho ban quản lý
- Nếu sưu tầm mẫu vật liên quan đến động thực vật rừng quý hiếm thì phải được sự cho phép của chính phủ.
- Với dân cư sống trong rừng đặc dụng, tự ổn định về chỗ ở, có thể di chuyển đi nơi khác theo dự án, cấm chuyển dân từ nơi khác tới.
- Với đất ở, ruộng vườn của người dân xen kẽ trong rừng đặc dụng thì sẽ không được tính vào diện tích rừng đặc dụng nhưng phải được thể hiện trên bản đồ, cắm mốc thực địa do chính quyền địa phương quản lý.
Phân khu hành chính và dịch vụ
Là khu vực được thành lập với mục đích:
- Xây dựng các công trình làm việc và sinh hoạt của ban quản lý
- Xây dựng các cơ sở thí nghiệm
- Xây dựng khu vui chơi, giải trí cho khách tới thăm.
Phân khu vùng đệm
Là khu vực có diện tích vùng rừng, vùng đất, vùng có mặt nước sát với ranh giới của rừng đặc dụng. Khu vùng đệm có nhiệm vụ giảm nhẹ hoặc ngăn chặn sự xâm hại đối với rừng đặc dụng.
Hình phạt khi vi phạm rừng đặc dụng
- Căn cứ vào Nghị định 32/2006/NĐ-CP về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm, cây keo không phải là loài cây thuộc danh mục thực vật nguy cấp, quý hiếm
- Căn cứ vào điểm A Khoản 3 Điều 12 của Nghị định 157/2013/NĐ-CP, đối với khối lượng gỗ là 1,4m3 thì mức xử phạt sẽ từ 12- 20 triệu đồng
- Nếu bạn vận chuyển lâm sản trái phép với khối lượng 1,4m3 thì mức xử phạt vi phạm hành chính dựa theo quy định tại Điểm c Khoản 3 Điều 22 Nghị định 157/2013/NĐ-CP từ 5- 10 triệu đồng đối với hành vi vận chuyển lâm sản trái pháp luật có tang vật
- Có thể phạt thêm với hình thực bổ sung đó là tịch thu tang vật, nếu thuộc trường hợp được quy định tại Điểm b Khoản 11 Điều 22 Nghị định 157/2013/NĐ-CP thì sẽ bị tịch thu phương tiện vận chuyển.
Mong rằng, các thông tin có trong bài viết “Rừng đặc dụng là gì? Vai trò và phân loại rừng đặc dụng” sẽ giúp ích bạn. Rừng đặc dụng giữ vai trò quan trọng nên mỗi cá nhân, tổ chức hãy cùng nhau bảo vệ, ngăn chặn các hành vi có ý định phá hủy hệ sinh thái; duy trì sự đa dạng sinh học,…
