Từ ghép đẳng lập là gì? Là một loại từ ghép, có tính chất hợp nghĩa, thể hiện vai trò như nhau giữa các tiếng xuất hiện. Để phân biệt với từ ghép chính phụ, quý bạn đọc hãy theo dõi các thông tin chi tiết có trong bài viết dưới đây của ruaxetudong.org!
Nội dung bài viết
Từ ghép là gì?
Trước khi tìm hiểu từ ghép đẳng lập nghĩa là gì thì bạn cần phải biết khái niệm của từ ghép. Từ ghép là một loại từ phức, được tạo thành bởi ít nhất 2 từ đơn. Từ ghép có thể được tạo thành từ danh từ với động từ, tính từ với danh từ,…Từ ghép là yếu tố để tạo nên câu trong tiếng Việt, giúp xác định nghĩa của các từ kể cả trong văn nói và văn viết.
Từ ghép đẳng lập là gì? Ví dụ
Từ ghép đẳng lập là từ ghép không phân ra tiếng chính, tiếng phụ. “Đẳng” thể hiện sự bình đẳng trong ý nghĩa thể hiện của từ. Nghĩa của từ ghép đẳng lập mang ý nghĩa tổng hợp, phản ánh hiệu quả nghĩa của các tiếng cấu tạo nên. Từ ghép đẳng lập có ý nghĩa rộng hơn so với từ ghép chính phụ.
Từ ghép đẳng lập được cấu tạo bởi một hay nhiều từ đơn, thông thường từ đơn có là hai từ. Các từ đơn đóng vai trò là các tiếng trong cấu trúc xác định của từ ghép. Các tiếng bình đẳng với nhau về nghĩa, cung cấp thông tin muốn truyền đạt qua từ ngữ sử dụng.
Thực tế, các từ ghép đẳng lập được sử dụng rất phổ biến, thể hiện chủ đề nhiều hơn là xác định và chỉ rõ đối tượng. Ví dụ: đường sá, cầu đường, nhà cửa, ao hồ, sông suối, giày dép, đất nước,…..đều là từ ghép đẳng lập.
Phân loại từ ghép đẳng lập
Dựa theo vai trò của các tiếng cấu tạo nên từ, những từ ghép đẳng lập được chia thành 3 kiểu sau:
- Từ ghép gộp nghĩa: Là những tiếng cấu tạo nên từ kết hợp cùng với nhau để biểu thị ý nghĩa chung của từ ghép đó. Ví dụ như: quần áo, điện nước, xăng dầu, học tập, ăn uống,…
- Từ ghép lặp nghĩa: Là những yếu tố đồng nghĩa hoặc gần nghĩa với nhau gộp lại để biểu thị ý nghĩa của từ ghép. Ví dụ: binh lính, núi non, sửa chữa, đợi chờ,…
- Từ ghép đẳng lập đơn nghĩa: Nghĩa của từ ghép trùng với nghĩa của một tiếng cấu tạo nên từ đó. Nếu thiếu bất kỳ tiếng nào, nghĩa của từ ghép đẳng lập gộp nghĩa cũng sẽ thay đổi. Ví dụ: ăn nói, ăn mặc, tóc tai, bếp núc,…
Từ nhiều nghĩa là gì? Phân biệt từ nhiều nghĩa và đồng nghĩa
Đặc điểm của từ ghép đẳng lập
- Từ ghép đẳng lập có các tiếng bình đẳng với nhau về mặt ngữ pháp. Trong cấu trúc của từ ghép đẳng lập không có tiếng nào là phụ nên cũng không có sự phản ánh của cung cấp ý nghĩa bổ sung làm sáng tỏ nhau. Sự bình đẳng cho thấy được phạm trù chung được phản ánh và mỗi tiếng lại thể hiện sự bình đẳng khi xuất hiện.
- Từ ghép đẳng lập có tính chất hợp nghĩa, có vai trò như nhau cùng tham gia tổng hợp nên nghĩa của từ ghép đẳng lập khái quát hơn nghĩa của các tiếng tạo nên nó. Mỗi tiếng đều cho ta thông tin tiếp cận chủ đề và gắn kết với nhau trong truyền đạt thông tin. Các tiếng thể hiện sự đi kèm không thể tách rời của nội dung từ ghép.
- Ví dụ
- Ông bà: Dùng để chỉ ông bà, tổ tiên nói chung
Ông: Bậc cha, chú của cha hoặc mẹ, là người đàn ông lớn tuổi nói chung
Bà: Là bậc cô, dì, mẹ của cha hoặc mẹ, người phụ nữ lớn tuổi nói chung
- Xóm làng: Dùng để chỉ những vùng nông thôn nói chung
Xóm: Khu vực sinh sống, nơi ở của người dân nông thôn
Làng: Đồng nghĩa với xóm
Phân biệt từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập
Để phân biệt được từ ghép đẳng lập và chính phụ, bạn dựa theo các thông tin dưới đây
| Tiêu chí | Từ ghép chính phụ | Từ ghép đẳng lập |
| Về cấu tạo | Có tiếng chính và tiếng phụ. Tiếng phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính, thực hiện chức năng bổ sung.
Từ ghép chính phụ có nguồn gốc thuần Việt thì tiếng chính thường đứng trước tiếng phụ. Ví dụ như hoa hồng. Còn từ ghép chính phụ có nguồn gốc Hán Việt thì tiếng chính có thể đứng trước hoặc đứng sau tiếng phụ. Ví dụ: bạch mã – ngựa trắng |
Có các tiếng bình đẳng về mặt ngữ pháp, không phân ra tiếng chính và tiếng phụ. Mỗi tiếng được xác định với ý nghĩa độc lập cung cấp ý nghĩa xác định cho từ ghép. |
| Về nghĩa | Có tính chất phân nghĩa, mỗi tiếng có một chức năng được xác định cụ thể. Tiếng phụ làm rõ nghĩa cho tiếng chính thể hiện thông tin. Nghĩa của từ ghép chính phụ hẹp hơn so với từ ghép đẳng lập; giúp xác định đối tượng, sự vật được nói đến. | Có tính chất hợp nghĩa giữa các tiếng cấu tạo nên từ. Nghĩa của từ ghép đẳng lập khái quát hơn so với nghĩa của các tiếng tạo nên nó. Cung cấp thông tin với các tiếng, hướng nghĩa mà tiếng thể hiện. |
Trên đây là các thông tin về từ ghép đẳng lập, hy vọng sẽ giúp ích với bạn. Nếu có bất kỳ đóng góp nào cho bài viết, quý bạn đọc hãy comment phía dưới, chúng tôi sẽ tổng hợp và gửi đến bạn trong thời gian ngắn nhất!
