Lực ma sát là một trong những chương trình học quan trọng của môn Vật lý 8. Vậy lực ma sát là gì? Có mấy loại? Xuất hiện khi nào?…Tất cả sẽ được ruaxetudong.org giải đáp chi tiết trong nội dung bài viết dưới đây.
Nội dung bài viết
Lực ma sát là gì lớp 8? Xuất hiện khi nào?
Khái niệm lực ma sát là gì đã được nhắc tới trong SGK Vật lý 8. Các lực cản trở sự chuyển động của vật, tạo ra bởi tiếp xúc với nó được gọi là lực ma sát. Hiểu một cách đơn giản, lực ma sát là lực xuất hiện giữ bề mặt tiếp xúc của hai vật.
Lực ma sát phụ thuộc vào bề mặt tiếp xúc, độ lớn của áp lực và không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc, tốc độ của vật.
Có bao nhiêu lực ma sát?
Lực ma sát có 3 loại, đó là:
Lực ma sát lăn
Lực ma sát lăn là gì? Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác, lực này thường rất nhỏ so với lực ma sát trượt. Vì lực ma sát lăn rất nhỏ so với lực ma sát trượt nên hạn chế được tác hại của lực ma sát trượt. Chính vì thế, người ta tìm cách thay thế ma sát trượt thành ma sát lăn bằng các ổ bị hay con lăn,…giúp cho vật chuyển động dễ dàng hơn.
Ví dụ:
- Lực ma sát lăn làm cản trở sự chuyển động của các vật lăn trên mặt phẳng như bánh xe đạp.
- Ô tô đang chạy tắt máy, quạt trần đang quay thì mất điện,…sẽ chuyển động chậm dần rồi dừng lại là do có sự xuất hiện của lực ma sát lăn.
- Thùng hàng có 2 bánh xe phía dưới, đẩy thùng hàng, lực do mặt sàn tác dụng lên bánh xe sẽ căn cản sự chuyển động của bánh.
Lực ma sát trượt ví dụ
Lực ma sát trượt là gì? Lực ma sát trượt xuất hiện khi nào? Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác. Lực ma sát trượt luôn ngược hướng chuyển động. Có độ lớn tỉ lệ với độ lớn của áp lực, không phụ thuộc vào điện tích tiếp xúc và tốc độ của vật.
Biểu thức:
Trong đó: là hệ số ma sát trượt phụ thuộc vào vật liệu, tình trạng của hai mặt tiếp xúc và được sử dụng để tính lực ma sát trượt.
Ví dụ:
- Ở vĩ cầm (đàn violin), khi cọ sát cần kéo trên dây đàn thì chúng sẽ xuất hiện lực ma sát trượt khiến cho dây đàn dao động và phát ra âm thanh.
- Đẩy thùng hàng trên mặt sàn, lực sinh ra do mặt sàn ép sát trên thùng hàng sẽ ngăn sự chuyển động của thùng hàng.
- Lực ma sát trượt xuất hiện khi hãm chuyển động của người trượt patin hay mài nhẵn các mặt kim loại.
Lực ma sát nghỉ
Lực ma sát nghỉ xuất hiện khi một vật nằm yên trên bề mặt vật khác. Đặc điểm của lực này như sau:
- Điểm đặt lên vật ( sát với bề mặt tiếp xúc)
- Phương song song với mặt tiếp xúc
- Ngược chiều với lực (hợp lực) của ngoại lực (các ngoại lực và thành phần của ngoại lực song song với bề mặt tiếp xúc) hoặc chiều chuyển động của vật.
- Khi tác dụng song song với mặt tiếp xúc sẽ lớn hơn một giá trị nào đó thì vật sẽ trượt.
=>
Ví dụ:
- Lực ma sát nghỉ giữ cho thùng hàng không bị trượt xuống khỏi xe
- Người và một số động vật có thể đi lại hoặc cầm nắm được các vật nặng là nhờ có sự xuất hiện của lực ma sát nghỉ.
- Bắn hòn bi vào viên đá lớn, viên bi sẽ đứng lại.
Trọng lực là gì? Lực hấp dẫn là gì? – Công thức tính, đơn vị đo
Lực ma sát có tác dụng gì?
Lực ma sát giữ một vai trò quan trọng, vừa có lợi vừa có hại, cụ thể:
Đối với lực ma sát có lợi, ta cần tăng lực ma sát: Tăng độ lớn lực ma sát nghỉ sẽ giúp cho bánh xe trượt khỏi chỗ đất lầy lội ( lắp miếng gỗ phía dưới lốp xe hoặc đổ cát, gạch vụn) để giúp việc di chuyển trở nên dễ dàng hơn.
Lực ma sát có thể có hại và ta cần phải giảm ma sát: Ta có thể đặt thùng hàng lên các xe lăn (có con lăn) để di chuyển dễ dàng hơn hoặc để giảm ma sát ở các vòng bi của ô trục, xích xe đạp thì bạn cần phải thường xuyên tra dầu mỡ,….
Thế năng là gì, công thức tính thế năng đàn hồi, trọng trường
Lực ma sát được đo bằng thiết bị nào?
Để đo lực ma sát người ta thường sử dụng lực kế.
Giả sử cần đo lực ma sát giữa vật với mặt bàn, ta móc lực kế vào vật rồi kéo cho vật chuyển động đều trên mặt bàn để chỉ số của lực kế không đổi. Số chỉ của lực kế khi đó bằng với độ lớn của lực ma sát. Điều này có nghĩa là nếu một vật đang trượt (hoặc lăn) đều dưới tác dụng của một lực có độ lớn F thì lực ma sát trượt (hoặc lăn) trong trường hợp đó cũng có độ lớn là F.
Trên đây là các thông tin về lực ma sát, hy vọng sẽ giúp ích bạn. Để có thêm nhiều thông tin khác về Vật lý, quý bạn đọc hãy truy cập website ruaxetudong.org, chắc chắn sẽ giúp bạn rất nhiều đó!
