Cầm kỳ thi họa là thành ngữ Hán Việt có nguồn gốc từ Trung Quốc và được sử dụng phổ biến tại Việt Nam cho đến ngày nay. Để hiểu rõ được ý nghĩa cầm kỳ thi họa quý bạn đọc đừng bỏ qua các nội dung thông tin chi tiết dưới đây của ruaxetudong.org!
Cầm kỳ thi họa là gì? Cầm kỳ thi họa nghĩa là gì?
Có rất nhiều định nghĩa được đưa ra để giải thích câu tục ngữ cầm kỳ thi họa nghĩa gì. Nghĩa câu cầm kỳ thi họa được mọi người hiểu nhiều nhất đó là đại diện cho 4 tài năng của con người ở các lĩnh vực “cầm – đàn”, “kỳ – cờ”, “thi – thơ”, “họa – vẽ”. Sử dụng cầm kỳ thi họa để đánh giá, khen ai đó có tài năng vẹn toàn, tinh thông mọi thứ. Đây là yếu tố để phân biệt “phàm phu hay bất tài”, “hiền nhân hay quân tử”.
Theo quan niệm phong kiến xưa, người quân tử không chỉ có văn võ song toàn mà còn cần tinh thông mọi thứ và cầm kỳ thi họa là 4 tiêu chí được coi trọng theo quan niệm đó. Không chỉ với nam nhân mà nữ nhân trong thời đại này cũng cần phải có “cầm kỳ thi họa” nhất là các nữ nhân là tiêu thư đài các, trong nhà quan lớn, có quyền và danh vọng.
Người được đánh giá là “cầm kỳ thi họa” thì cái gì cũng giỏi và thường được coi trọng, tiếng nói có trọng lượng. Không những thế, còn thể hiện được tài năng xuất chúng hơn người, khác biệt hoàn toàn với những người “phàm phu tục tử”.
Nguồn gốc của cầm kỳ thi họa kỳ là gì?
Cầm kỳ thi họa là câu nói được trích trong quyển 5 tác phẩm “Bắc mộng tỏa ngôn” của tác giả Tôn Quang Hiển, thời nhà Tống. Kể từ đó, cầm kỳ thi họa trở nên phổ biến hơn và được dùng để nói về những người tài hoa, học rộng, đa tài. Nguyên văn câu thành ngữ đó là:
“唐高测，彭州人。聪明博识，文翰纵横。至于天文历数，琴棋书画，长笛胡琴，率梁朝朱异之流。
Tạm dịch: Đường Cao Trắc, Bàng Châu Nhân, là thông minh, học nhiều sẽ biết rộng, nét bút lông tung hoành ngang dọc. Còn nếu liệt kê theo từng điều thiên văn, cầm kỳ thi họa, sáo ống, hồ cầm, thì sánh ngang Chu Dị triều Lương.
Theo nguyên gốc, thành ngữ sẽ là “cầm kỳ thư họa” nhưng khi người Việt sử dụng đã có những biến đổi nhất định để phù hợp với văn hóa. Nếu như trong câu nói gốc, 4 tài năng chính được kể đến là “đàn – cờ – thư pháp – vẽ” thì câu nói của Việt Nam là “đàn – cờ – thơ – vẽ”.
Nguyên nhân của sự khác biệt này đó là người Việt sử dụng bảng chữ cái Latinh nên thường có sự biến đổi thư và thi để thuận hơn. Cùng với đó, người Việt xưa nổi tiếng về thơ ca nhiều hơn thư pháp nên thi được sử dụng để ám chỉ tài năng này.
Dù có sự khác biệt nhất định nhưng ý nghĩa của câu cầm kỳ thi họa vẫn không có gì thay đổi. Đó vẫn là tiêu chí để đánh giá quân tử cũng như những cô nương có tài năng xuất chúng, am hiểu mọi lĩnh vực.
Cầm kỳ thi họa gồm những gì? Ý nghĩa của câu cầm kỳ thi họa
Cầm (琴) – Ý nghĩa của Cầm
Cầm có nghĩa là đàn, tài năng đầu tiên được nhắc đến đó là khả năng đánh đàn.
“Chẳng ngôn ngữ nào êm dịu và trầm lắng cho bằng ngôn ngữ của thi ca
Chẳng âm điệu nào thiết tha cho bằng cung thanh trầm của khúc nhạc…”
Tiếng đàn còn là tiếng lòng, sự gợi mở về tâm hồn cho người đánh lẫn người thưởng thức. Qua tiếng đàn mà ta hiểu được hỉ, nộ, ái ố. Vì thế mà khả năng đánh đàn phải thực sự giỏi thì mới làm được điều đó. Tiếng đàn đi vào lòng người, giúp xoa dịu tâm hồn, thư giãn đầu óc và tinh thần giúp bản thân trở nên tĩnh lặng, nhẹ nhàng hơn.
Trong thời cổ đại, có một khúc nhạc tên “Hoa Tư dẫn”, khúc nhạc này có nguồn gốc từ Trung Quốc, hướng con người đến với cuộc sống an nhàn, hưởng thụ. Chính điều này mà người ta coi việc chơi cầm cũng là việc tu luyện. Các nho gia thời xưa coi việc chơi đàn là quá trình thiền tịnh, tu tâm dưỡng tính,…
Kỳ (棋) – Nhân sinh bách tính giống như bàn cờ
Kỳ có nghĩa là cờ. Trong một trận cờ, não bạn sẽ được đặt trong trạng thái làm việc, tư duy liên tục để đưa ra nước cờ sắc sảo, thú vị, qua đó kích thích sự hưng phấn, chống lại sự trì trệ, chậm chạp, tăng khả năng tập trung.
Thời gian chơi cờ tướng là khoảng thời gian mà trí não con người ở trong tình trạng thanh thản, không bị các mối quan hệ chi phối. Do đó, người chơi cờ giỏi sẽ là người có những suy nghĩ thông minh, thấu đáo trong mọi công việc. Từ đó, giúp họ thư thái và bình tĩnh hơn trong cuộc sống hàng ngày.
Thi (詩), Họa (畫) – Thi trung hữu họa, họa trung hữu thi
Thi có nghĩa là thơ. Làm thơ, ngâm thơ không chỉ cho thấy một tâm hồn thi sĩ mà còn là sự rung cảm của mỗi người đối với sự vật được nhắc tới trong thơ.
Thơ và họa luôn gắn liền với nhau, trong thơ có họa và trong họa có thơ. Việc tức cảnh si tình, vẽ tranh ngâm thơ là điều thường thấy của các nho gia – những người học rộng tài cao. Người họa gia luôn mang đến sức sống cho bức tranh, thổi hồn vào đó để bất cứ ai khi nhìn thấy đều cảm nhận được ý đồ mà tác giả đang truyền tải. Việc làm thơ cũng cần mang hơi thở của cuộc sống. Từ thơ và họa mà ta có thể cảm nhận được cảnh vật hiện ngay trước mắt với sự cảm nhận chi tiết qua từng giác quan.
Mỗi yếu tố sẽ phản ánh tài năng nhất định, để có được những tài năng này thì cần có sự hiểu biết và tinh thông ở mức độ cực kỳ cao thì mới có thể xứng danh với câu thành ngữ “cầm kỳ thi họa”. Đến nay, mọi người thường sử dụng câu thành ngữ này để khen ngợi người có tài năng, hiểu biết sâu rộng ở nhiều lĩnh vực.
Với các thông tin có trong bài viết “Cầm kỳ thi họa là gì? Giải thích ý nghĩa của cầm kỳ thi họa” hy vọng sẽ giúp ích với bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào cần được giải đáp, quý bạn đọc hãy comment phía dưới, ruaxetudong.org sẽ hỗ trợ bạn nhanh chóng.
