Kính lúp là một trong những thiết bị quang học cơ bản nhất dùng để khuếch đại hình ảnh. Kính lúp được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực của đời sống. Hãy cùng nhau tìm hiểu những đặc điểm của thiết bị này thông qua bài viết sau nhé.
Nội dung bài viết
Tìm hiểu kính lúp là gì?
Kính lúp là một dụng cụ quang học trực quan đơn giản dùng để quan sát những chi tiết rất nhỏ của một vật, là thấu kính hội tụ có tiêu cự nhỏ hơn nhiều so với khoảng cách thị giác của mắt.
Kích thước của một vật thể được chụp trên võng mạc của mắt người tỷ lệ với góc (góc nhìn) của vật thể đó đối với mắt. Góc nhìn càng lớn thì hình ảnh càng lớn và khả năng phân biệt các chi tiết của vật thể càng tốt. Tuy nhiên khi đặt vật thể sát mắt, mắt người không thể tập trung được. Chính vì vậy, con người đã ứng dụng thấu kính lồi để phát minh ra kính lúp, giúp phóng to hình ảnh mọi vật.
Cấu tạo của kính lúp
Kính lúp có cấu tạo đơn giản, chỉ gồm hai bộ phận: bộ phận thấu kính và bộ phận tay cầm.
- Đối với thấu kính: Thấu kính của kính lúp là thấu kính hội tụ (thấu kính lồi), với lớp chất liệu dày hơn ở giữa và mỏng dần về phía rìa. Thấu kính có thể được làm từ nhiều chất liệu khác nhau, nhưng phổ biến hơn cả là thuỷ tinh. Ngoài ra người ta có thể sử dụng nhiều chất liệu đắt tiền và quý giá hơn để làm thấu kính của kính lúp.
- Đối với tay cầm: Tay cầm của kính lúp thường có dạng hình trụ dài để thuận tiện cho việc cầm nắm. Bất cứ vật liệu vào có độ cứng nhất định đều có thể làm tay cầm kính lúp, ví dụ như gỗ, kim loại, nhựa cứng… Ngoài ra đối với các loại kính lúp để bàn, tay cầm sẽ được thay thế bằng chân đứng.
Số bội giác của kính lúp là gì?
Số bội giác của kính lúp còn được gọi là độ phóng đại, là con số định lượng của quá trình phóng to kích thước hình ảnh mà mắt người nhìn thấy được so với kích thước vật lý của vật.
- Trên thân của kính lúp sẽ có ghi chú về độ phóng đại của nó. Nếu độ phóng đại là số đơn, ví dụ như 8, tức là kính lúp có số bội giác là 8x, nó có thể phóng đại kích thước vật gấp 8 lần
- Nếu trên thân kính lúp có ghi số bội giác kép, gồm hai số được phân tách nhau bởi dấu gạch chéo, thì độ phóng đại của các vùng trên thấu kính lúp khác nhau. Ví dụ: 2x / 4x có nghĩa là độ phóng đại của kính lúp là 2 lần và có một vùng trong kính lúp có độ phóng đại 4 lần.
Thông thường, số bội giác phổ biến của kính lúp thấu kính đơn là dưới 10 lần và độ phóng đại phổ biến của kính lúp thấu kính kép là dưới 20 lần. Các thiết bị khác sử dụng thấu kính lồi với độ phóng đại cao hơn thường được xếp vào loại kính hiển vi có cấu tạo phức tạp hơn kính lúp.
Mỗi kính lúp có số bội giác khác nhau cần được sử dụng trong các trường hợp khác nhau. Khi lựa chọn kính lúp, người ta không chỉ quan tâm đến chỉ số bội giác mà còn quan tâm đến trường nhìn. Không phải số bội giác càng cao càng tốt, vì độ phóng đại càng cao thì trường nhìn càng nhỏ. Trong một số trường hợp, khi muốn quan sát được rõ nét vật, trường nhìn sẽ quan trọng hơn độ phóng đại.
Đặc điểm của kính lúp
Để tìm hiểu về đặc điểm của kính lúp, chúng ta cần đặt ra câu hỏi: Kính lúp là thấu kính gì? Kính lúp chính là một trong những ứng dụng của thấu kính hội tụ (hay còn gọi là thấu kính lồi). Kính lúp mang những đặc điểm quan trọng của thấu kính lồi.
- Thấu kính lồi của kính lúp là thấu kính hội tụ các tia sáng truyền song song với trục chính của nó, có hình dạng dày ở giữa và mỏng ở viền. Các cạnh được làm cong ra ngoài thay vì vào trong.
- Kính lúp có thể hội tụ chùm tia song song đến một điểm ở phía bên kia của thấu kính. Điểm này được gọi là tiêu điểm của thấu kính và khoảng cách của nó từ quang tâm của chùm tia được gọi là tiêu cự.
- Độ phóng đại của kính lúp có thể thay đổi tùy theo khoảng cách giữa mắt người và vật cần phóng to.
- Kính lúp có độ phóng đại càng cao thì phạm vi có thể nhìn rõ càng nhỏ. Để có được trường nhìn lớn hơn, khoảng cách giữa mắt và thấu kính phải gần hơn.
Cách sử dụng kính lúp
Kính lúp là thiết bị quang học đơn giản, dễ sử dụng. Bạn có thể dùng kính lúp để quan sát các vật thể khác nhau bằng hai phương pháp đơn giản sau.
- Phương pháp quan sát 1: Với phương pháp này, người sử dụng phải giữ vật quan sát cố định không chuyển động, giữ khoảng cách giữa mắt người và vật quan sát không đổi. Sau đó di chuyển kính lúp giữa vật và mắt người cho đến khi ảnh của vật cần quan sát lớn và rõ nét.
- Phương pháp quan sát 2: Người sử dụng để kính lúp càng sát mắt càng tốt và giữ nguyên vị trí cố định đó. Sau đó di chuyển vật thể cần quan sát có đến khi ảnh của nó trở nên lớn và rõ nét.
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì? Định luật và bài tập ví dụ
Công dụng của kính lúp là gì?
Kính lúp có nhiều tác dụng khác nhau và được ứng dụng trong mọi lĩnh vực của đời sống.Vậy kính lúp có thể được dùng để làm gì?
- Trong ngành công nghiệp trang sức, kính lúp có thể được sử dụng để quan sát cấu trúc bên trong của đá quý, sự sắp xếp phân tử của mặt cắt, và có thể phân tích và xác định các mẫu quặng và di tích văn hóa.
- Trong ngành in ấn, nó có thể được sử dụng để kiểm tra, quan sát, chỉnh sửa màu sắc và hình in nhỏ, quan sát mở rộng cạnh, có thể đo chính xác lưới màn hình, kích thước điểm, lỗi in quá mức…
- Kính lúp còn được sử dụng trong ngành dệt may để quan sát và phân tích sợi vải, mật độ sợi dọc và sợi ngang…
- Thiết bị này còn được sử dụng trong ngành công nghiệp điện tử để quan sát các vết sọc và chất lượng của bảng đồng bạch kim của bảng mạch in…
- Kính lúp cũng được sử dụng để quan sát và nghiên cứu về vi trùng và côn trùng trong nông nghiệp, lâm nghiệp, thực phẩm.
- Nó cũng có thể được sử dụng để quan sát các mẫu động vật và thực vật trong nghiên cứu khoa học, trong bộ môn sinh học thuộc lĩnh vực giáo dục…
- Ngoài ra kính lúp cũng được sử dụng để xác định và phân tích bằng chứng của cơ quan công an, nghiên cứu thực nghiệm khoa học.
Phân loại kính lúp
Người ta thường phân loại kính lúp dựa theo thiết kế tay cầm của nó. Hiện nay trên thị trường có những loại kính lúp phổ biến như sau.
- Kính lúp cầm tay: Đây là loại kính lúp truyền thống được sử dụng phổ biến nhất. Nó có cấu tạo đơn giản bao gồm 1 tay cầm hình trụ và bộ phận thấu kính. Ưu điểm của thiết bị này là gọn nhẹ, dễ mang theo bên mình. Tuy nhiên nó không phù hợp để hỗ trợ cho những công việc cần quan sát trong thời gian dài hay sử dụng hai tay.
- Kính lúp không cầm tay: Loại kính lúp này có thể là kính lúp để bàn hoặc kính lúp đeo mắt. Kính lúp để bàn có phần chân có thể đứng thẳng, thường được dùng để đọc sách, quan sát các mẫu vật nghiên cứu. Kính lúp đeo mắt là loại kính lúp có dây, khung đeo sát cạnh mắt, chúng không cải thiện các tật mắt như kính thuốc mà chỉ đơn giản là phóng to các vật thể cần quan sát.
Kính lúp là một trong những thiết bị quang học đơn giản nhưng có nhiều ứng dụng trong đời sống của con người. Hy vọng sau khi đọc xong bài viết trên, bạn đã có thêm những kiến thức bổ ích về loại kính này.
