Huyền phù là hỗn hợp không nhất quán, gồm có các hạt chất rắn phân tán lửng lơ trong môi trường chất lỏng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về khái niệm và đặc điểm của chúng!
Nội dung bài viết
Huyền phù có nghĩa là gì? Cho ví dụ
Để hiểu rõ thế nào là huyền phù, chúng ta cùng tìm hiểu khái niệm dung dịch trước nhé!
Dung dịch được hiểu là hỗn hợp đồng nhất giữa một chất tan và dung môi. Ví dụ, ta hòa đường trong nước lọc thì thấy đường tan và tạo thành dung dịch nước đường.
Trái ngược với dung dịch, huyền phù là một hỗn hợp không đồng nhất giữa chất lỏng và chất rắn. Chúng gồm có nhiều hạt chất rắn nhỏ phân tán lửng lơ trong môi trường chất lỏng nhưng không tan trong chất lỏng.
Các ví dụ về huyền phù:
- Nước phù sa: Trong nước phù sa có chứa các hạt phù sa tồn tại ở trạng thái lửng lơ trong nước.
- Khi ta khuấy bột mì, bột sắn dây, sữa bột pha với nước lọc. Sau một khoảng thời gian, ta thấy bột mì, bột sắn dây và sữa bột lắng xuống dưới.
- Bầu khí quyển là một dạng huyền phù, gồm có rất nhiều các hạt rắn như bụi mịn, muội than,….
- Vôi tôi, nước vo gạo,… cũng là các ví dụ điển hình của huyền phù.
Huyền phù có những đặc điểm gì?
Đặc tính vật lý
- Huyền phù là một dạng không đồng nhất, gồm có pha trong rắn và pha ngoài. Khi pha chất rắn không tan vào chất lỏng sẽ hình thành các hạt chất rắn lửng lơ trong chất lỏng.
- Các phần tử huyền phù có kích thước nhỏ có thể tăng nhanh trong quá trình sa lắng bằng phương pháp ly tâm. Cũng có thể tách chúng ra bằng các phương pháp vật lý như lọc.
Thời gian bồi lắng
Sau một khoảng thời gian nhất định, chất rắn được hòa tan trong chất lỏng sẽ lắng đọng xuống dưới. Ví dụ, khi hòa tan bột sắn dây với nước lọc, phần nước lọc sẽ có màu trắng ngà. Sau đó, để yên một khoảng thời gian, phần bột sắn dây lắng xuống dưới; phần trên là dung dịch nước trong suốt.
Sự ổn định
Theo thời gian, tính chất của huyền phù khá ổn định và gần như không có sự thay đổi. Tuy nhiên, sự ổn định này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
- Huyền phù dễ dàng được thu hồi sau khi khuấy cơ học
- Độ nhớt càng cao sự lắng đọng của chất tan càng giảm.
- Kích thước của các hạt rắn càng nhỏ thì độ ổn định sẽ càng lớn.
- Bổ sung các chất nhũ hóa, chất hoạt động bề mặt, chất chống đông vào huyền phù có tác dụng giảm bớt quá trình kết tủa của các hạt rắn.
- Nhiệt độ cũng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tính ổn định của huyền phù. Vì vậy, cần phải duy trì mức nhiệt độ trong suốt quá trình chuẩn bị, bảo quản, phân phối và sử dụng huyền phù.
Thành phần của huyền phù là gì?
Huyền phù gồm có 3 thành phần, đó là: pha hòa tan, pha phân tán và chất hoạt động bề mặt.
Giai đoạn hòa tan
Pha hòa tan hoặc phân tán được hình thành từ các hạt chất rắn có trong huyền phù. Chúng không bị hòa tan trong môi trường chất lỏng. Khi chất tan càng đông thì thời điểm lắng của chúng càng ngắn và tuổi thọ càng cao.
Giai đoạn phân tán
Các thành phần của huyền phù được phân tách bằng các quá trình vật lý như bay hơn, lọc, ly tâm, khử màu. Pha phân tán được đặc trưng bởi các phân tử nhỏ hơn và hoạt động linh hoạt hơn. Tuy nhiên, khi tăng độ nhớt của chúng, các chất tan có xu hướng kết tụ nhiều hơn.
Chất hoạt động bề mặt
Huyền phù có thể chứa các chất phân tán hoặc chất hoạt động bề mặt nhằm mục đích ngăn chặn các hạt của pha rắn lắng xuống. Đồng thời, những chất này được thêm bào để tăng độ hòa tan và giảm bớt sự hư hỏng của các hạt rắn.
Nuôi cấy huyền phù tế bào là gì?
Đây là hình thức nuôi tế bào đơn hoặc nhiều cụm tế bào ở trạng thái lơ lửng trong môi trường lỏng. Dịch huyền phù được tạo ra nhờ sự nuôi cấy mảnh mô sẹo, không có khả năng biệt hóa trong môi trường lỏng và chúng sẽ chuyển động trong suốt khoảng thời gian nuôi cấy.
Tùy mục đích và điều kiện kinh tế mà có các phương pháp nuôi cấy tế bào huyền phù khác nhau. Trong đó, phổ biến nhất là nuôi cấy dịch thể động.
Huyền phù có ý nghĩa gì?
Huyền phù có tác dụng gì? Huyền phù có vai trò quan trọng và được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực kỹ thuật như vecni, vật liệu sơn, vật liệu xây dựng, làm giấy,… Đặc biệt, trong công nghệ sinh học, huyền phù được ứng dụng để tạo ra các tế bào thực vật có khả năng sinh trưởng và cho sản lượng cao, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế.
So sánh huyền phù và nhũ tương
- Giống nhau: Huyền phù và nhũ tương đều là các hỗn hợp không đồng nhất.
- Khác nhau: Huyền phù gồm có nhiều hạt chất rắn phân tán lửng lơ trong môi trường lỏng và dần bị lắng xuống đáy theo thời gian. Ngược lại, nhũ tương bao gồm nhiều chất lỏng phân tán trong môi trường chất lỏng nhưng lại không tan trong nhau. Ví dụ, hỗn hợp lòng trắng và lòng đỏ của quả trứng; đổ dầu ăn vào giấm ăn và lắc đều, ta thấy sẽ các hạt dầu ăn li ti trong giấm ăn,…
Trên đây là bài viết giải thích huyền phù là gì và một số thông tin liên quan. Mong rằng sẽ giúp bạn đọc phần nào hiểu rõ hơn về chúng nhé!
