Hai lực cân bằng là kiến thức quan trọng của môn Vật lý, xuất hiện rất nhiều trong các bài kiểm tra học kỳ, cuối cấp. Để đạt điểm tuyệt đối cho các bài kiểm tra về hai lực cân bằng ngoài nắm chắc khái niệm thì bạn cần phải biết được đặc điểm, cách xác định. Cùng tìm hiểu chi tiết khái niệm thế nào là lực cân bằng và các thông tin liên quan quý bạn đọc hãy theo bài viết dưới đây của ruaxetudong.org!
Nội dung bài viết
Hai lực cân bằng là gì? Thế nào là lực cân bằng
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng, ngược chiều với nhau. Hiểu đơn giản, khi hai lực cân bằng tác dụng lên một vật thì vật đó sẽ không di chuyển.
Ví dụ:
- Cuốn sách, lọ hoa, ly nước đặt trên mặt bàn đều đứng yên vì chịu tác dụng của lực cân bằng.
- Hai đội tham gia kéo co, nếu hai đội có lực mạnh như nhau và cùng tác dụng lên sợi dây. Khi sợi dây chịu tác dụng của lực cân bằng sẽ đứng im.
Đặc điểm của hai lực cân bằng
Hai lực cân bằng có đặc điểm sau:
Về điểm đặt của lực: Hai lực cân bằng luôn phải tác dụng vào một vật bất kỳ.
Về phương của lực: Luôn luôn cùng phương với nhau trên một đường thẳng.
Về chiều của lực: Hai lực cân bằng luôn có chiều ngược nhau, đó là phương từ dưới lên trên và phương từ trên xuống dưới hoặc từ trái qua phải, từ phải qua trái.
Về cường độ: Hai lực cân bằng luôn có cường độ lực bằng nhau khi tác dụng lên cùng một vật.
Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật
Lực tác dụng lên một vật có thể làm biến đổi chuyển động của vật đó hoặc làm nó biến dạng. Những biến đổi của chuyển động sẽ bao gồm:
- Vật đang chuyển động, bị dừng lại
- Vật đang đứng yên, bắt đầu chuyển động
- Vật chuyển động nhanh lên
- Vật chuyển động chậm lại
- Vật đang chuyển động theo hướng này bỗng chuyển động theo hướng khác
Tác dụng của hai lực cân bằng lên vật đứng yên như thế nào? Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên.
Ví dụ: Cuốn sách trên bàn chịu tác dụng của hai lực cân bằng đó là trọng lực và lực nâng của bạn. Cuốn sách đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên.
Tác động của hai lực cân bằng lên vật đang chuyển động? Dưới sự tác động của lực cân bằng, một vật đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều. Chuyển động này được gọi là chuyển động theo quán tính.
Ví dụ: Hích nhẹ viên bi lăn trên mặt bàn nằm ngang, dưới tác động của 2 lực cân bằng, viên bi tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Cách xác định hai lực cân bằng
Để xác định hai lực cân bằng, ta cần xác định đủ 4 yếu tố sau:
- Hai lực phải cùng tác dụng lên một vật.
- Phương của hai lực phải nằm trên cùng một đường thẳng, nói cách khác là hai lực có cùng phương với nhau.
- Chiều của hai lực phải ngược chiều nhau
- Cường độ (độ lớn) của hai lực là bằng nhau
Nếu thiếu một trong 4 điều kiện trên thì được xác định không phải là hai lực cân bằng.
Cũng có trường hợp hai lực cùng tác dụng lên một vật nhưng độ lớn hay phương, chiều của lực không đảm bảo cả 4 yếu tố trên thì hai lực này không phải hai lực cân bằng.
Ví dụ về hai lực cân bằng
Ví dụ 1
Con người đứng yên trên sàn nhà mà không bị ngã đó là vì chịu tác động bởi 2 lực.
- Lực hút của Trái Đất tác dụng lên con người, có phương thẳng đứng từ trên xuống dưới và có lực đỡ của sàn nhà tác dụng lên con người có phương thẳng đứng từ dưới lên trên. Hai lực này có độ lớn bằng nhau.
- Phương của 2 lực cùng nằm trên một đường thẳng, hai lực có chiều ngược nhau (một lực có chiều từ dưới lên trên và một lực có chiều từ trên xuống dưới), hai lực có độ lớn bằng nhau. Vậy nên, đây là hai lực cân bằng.
Ví dụ 2
Một quả bóng nằm yên trên sàn nhà sẽ chịu tác động của 2 lực. Đó là lực hút của Trái Đất tác dụng lên quả bóng có phương thẳng đứng từ trên xuống dưới và lực đỡ của sàn nhà tác dụng lên quả bóng có phương thẳng đứng từ chiều từ dưới lên trên. Hai lực có độ lớn bằng nhau, cùng tác dụng lực lên quả bóng.
Ví dụ 3
Một người đàn ông buộc một sợi dây vào mũi con trâu và kéo. Lúc này tạo ra 2 lực:
- Lực kéo của người đàn ông tác dụng vào sợi dây
- Lực của con trâu tác dụng lên sợi dây
Nếu con trâu không di chuyển thì lực của tay người đàn ông tác dụng vào sợi dây, lực của con trâu cũng tác dụng lên sợi dây là ngang nhau. Hai lực cùng tác dụng lên sợi dây, phương của hai lực cùng nằm trên một đường thẳng là sợi dây, có chiều ngược nhau và độ lớn bằng nhau nên đây là hai lực cân bằng.
Với các thông tin có trong bài viết “Hai lực cân bằng là gì? Đặc điểm, cách xác định hai lực cân bằng” hy vọng sẽ giúp ích với bạn. Để có thêm nhiều thông tin hữu ích khác về vật lý, quý bạn đọc hãy truy cập website ruaxetudong.org!
