Nói giảm nói tránh là gì? Là một trong những biện pháp tu từ được sử dụng trong văn học và đời sống hàng ngày để tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề hay thiếu sự lịch sự. Để hiểu rõ hơn, quý bạn đọc hãy theo dõi các nội dung thông tin có trong bài viết dưới đây của ruaxetudong.org
Nội dung bài viết
Nói giảm nói tránh là gì cho ví dụ
Nói giảm nói tránh là biện pháp được sử dụng để diễn đạt một cách nhẹ nhàng, tế nhị để giảm đi cảm giác ghê sợ hay đau buồn đối với người nghe. Nói giảm nói tránh được sử dụng nhiều trong giao tiếp hàng ngày giữ con người với nhau. Trong văn học, biện pháp nói giảm nói tránh cũng được sử dụng.
Hiểu một cách đơn giản, nói giảm nói tránh là cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển để tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng bề hoặc tránh sự thô tục, thiếu lịch sự.
Ví dụ:
- Người chiến sĩ đó đã hy sinh khi làm nhiệm vụ
- Cô ấy không được xinh xắn lắm nhỉ
- Bạn nam kia bị khiếm thị
Sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh khi nào?
- Khi muốn tránh cảm giác đau buồn, ghê sợ, thô tục hay thiếu lịch sự
- Khi muốn tôn trọng người đối diện với mình, người có quan hệ thứ bậc trong xã hội, người có tuổi tác cao. Sử dụng các từ ngữ trực tiếp có thể sẽ không phù hợp hoặc không đủ sự tôn trọng, trang nghiêm.
- Khi nhận xét ai đó một cách tế nhị, lịch sự, có văn hóa để người nghe tiếp thu ý kiến, góp ý. Việc nhận xét sẽ không bao hàm thái độ khinh thường, chê bai mà các góp ý sẽ mang tới hiệu quả, chất lượng giúp cho người nghe thay đổi bản thân hiệu quả.
Không nên sử dụng nói giảm nói tránh khi nào?
Bạn không nên sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh trong 2 trường hợp sau:
- Khi cần phải phê bình nghiêm khắc, nói thẳng, nói đúng mức độ sự thật
- Khi cần thông tin khách quan, chính xác, trung thực và cần tương ứng với môi trường cụ thể, không gian và người đối diện cụ thể. Việc xác định thời điểm sử dụng hay không cần căn cứ vào mức độ tinh tế của người nói.
Tác dụng của nói giảm nói tránh là gì?
Nói giảm nói tránh là biện pháp tu từ với nhiều ý nghĩa khác nhau, mang nhiều dụng ý về mặt nghệ thuật. Trong cuộc sống, việc sử dụng cách nói giảm nói tránh sẽ cho thấy bạn là người tinh tế, khéo léo trong cách nói chuyện. Rõ ràng, trong trường hợp này sẽ mang tới tình cảm đối với người nói chuyện. Còn trong tác phẩm văn học, nói giảm nói tránh mang một hàm ý nào đó, giúp lột tả nhiều hơn về chiều sâu của chủ thể.
Tác dụng của nói giảm nói tránh còn được thể hiện trong tính chất và mức độ của ý nghĩa. Khi mà giảm, tránh những từ có tính chất lột tả nghiêm trọng sẽ giúp mọi người cảm thấy nhẹ nhàng, lịch sự. Các mức độ với từ ngữ tiêu cực khi được sử dụng sẽ làm cho câu văn, lời nói trở nên thô kệch, gây sát thương cao.
Để hiểu rõ hơn về tác dụng của biện pháp nói giảm nói tránh, bạn hãy theo dõi những ví dụ dưới đây.
- Một bác sĩ đi ra từ phòng cấp cứu, nói với chúng tôi: “Chia buồn cùng gia đình, chúng tôi đã cố gắng hết sức nhưng bệnh nhân không qua khỏi” → “không qua khỏi” ở đây có nghĩa là chết, bác sĩ nói như vậy để giảm sự đau buồn cho người nhà bệnh nhân.
- Đây là trường học đặc biệt cho các bạn khiếm thính → từ “khiếm thính” là cách nói giảm nói tránh cho từ “điếc”.
- Mẹ đi bước nữa, em ở với bà nội từ bé → “đi bước nữa” là cách diễn đạt nhẹ nhàng thay cho từ “tái giá”, “lấy chồng mới”.
- Tớ đi vệ sinh mấy phút, cậu đứng ở cổng đợi tớ nhé! → “vệ sinh” là cách nói giảm nói tránh lịch sự, tránh sự thô tục.
Có mấy cách nói giảm nói tránh?
Có rất nhiều cách nói giảm nói tránh, dưới đây là 4 cách mà ruaxetudong.org đã tổng hợp và bạn hoàn toàn có thể áp dụng.
Dùng các từ đồng nghĩa đặc biệt là từ Hán Việt
Sử dụng các từ Hán Việt với ý nghĩa tương tự sẽ giúp giảm mức độ tiêu cực, việc truyền tải nhẹ nhàng hơn. Đây cũng chính là cách thức thể hiện sự linh hoạt, khéo léo của người nói. Dùng từ ngữ trong hoàn cảnh thích hợp còn thể hiện vốn từ, sự hiểu biết của bản thân.
Ví dụ: Ông cụ chết rồi → Ông cụ quy tiên rồi.
Dùng cách nói phủ định bằng từ trái nghĩa
Cách nói phủ định bằng từ trái nghĩa có thể sẽ giúp tính chất của câu nói giảm đi mức độ nhất là với những lời nhận xét, ý nghĩa tiêu cực. Việc thực hiện 2 lần phủ định vẫn đảm bảo ý nghĩa khẳng định. Nhờ đó, mang tới hiệu quả cao cho nội dung cho câu chuyện.
Đôi khi, việc thực hiện cách nói này còn làm giảm mức độ nặng nề trong ý nghĩa. Đây là việc cần thiết cho chủ thể nếu không muốn câu chuyện quá căng thẳng, nghiêm khắc, khó tính trong việc thể hiện thái độ. Qua đó, vẫn đảm bảo hiệu quả phản ánh, không gây khó chịu cho người nghe.
Ví dụ: Bức tranh này anh vẽ xấu lắm → Bức tranh này anh vẽ chưa được đẹp lắm.
Dùng cách nói vòng
Cách nói vòng cũng giúp giảm đi tính chất nghiêm trọng của sự việc hoặc giúp cho câu chuyện được kết nối, đảm bảo lối hành văn trong tác phẩm văn học. Khi đó, người nghe, người đọc cũng sẽ cảm thấy không bị tổn thương hay mức độ nghiêm trọng của sự việc. Cách nói, cách viết đi vòng vẫn đảm bảo việc truyền tải nội dung đến người nghe, người đọc; giúp cho mức độ hay tính chất tiêu cực được giảm đi.
Sự nghiêm trọng hay thái độ theo lời nói cũng sẽ mang sắc thái tích cực, ý nghĩa hơn. Đặc biệt, không làm mất lòng người đối diện khi đó chỉ là lời nhận xét, đóng góp chân thực để mong đối phương ngày càng hoàn thiện, tốt hơn mỗi ngày.
Ví du: Anh còn kém lắm → Anh cần phải cố gắng hơn nữa.
Dùng cách nói trống (tỉnh lược)
Cách nói trống (tỉnh lược) sẽ làm giảm mức độ nghiêm trọng của sự việc bên cạnh một số từ được lược bỏ. Tuy nhiên, khi áp dụng cách nói giảm nói tránh này bạn cần phải đảm bảo tầng nghĩa cần chia sẻ để người nói, người nghe hiểu và đồng cảm.
Ví dụ: Anh ấy bị thương nặng thế thì không sống được lâu đâu chị à → Anh ấy (…) thế thì (…) được lâu nữa đâu chị à.
Phân biệt nói giảm nói tránh với nói quá
Một số điểm giống nhau giữa nói giảm và nói tránh khiến cho nhiều người bị nhầm lẫn, không xác định rõ biện pháp tu từ nào nên sử dụng. Điểm khác nhau được nói tới dựa vào định nghĩa của chúng, nói quá được sử dụng với mục đích phóng đại, khoa trương sự việc để tạo sự nổi bật, ấn tượng với người đọc và người nghe. Còn nói giảm nói tránh sẽ không đi thẳng vào vấn đề, làm giảm đi những tiêu cực, thể hiện sự tế nhị và lịch sự đối với người đọc, người nghe. Vậy nên trái ngược với nhau.
Trong nhiều tình huống giao tiếp, nói giảm nói tránh được ứng dụng một cách linh hoạt. Chúng thể hiện sự nhã nhặn, tôn trọng sự lịch sự với người khác. Không những thế còn thể hiện bạn là người biết cách ứng xử, có văn hóa. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng sử dụng, tùy từng trường hợp để sử dụng cho đúng.
Với các thông tin có trong bài viết “Nói giảm nói tránh là gì? Có mấy cách nói giảm nói tránh” hy vọng sẽ giúp ích với bạn. Truy cập ruaxetudong.org để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác.
