Lũ ống là gì? Lũ quét là gì? Địa điểm nào thường xuất hiện?

Lũ ống, lũ quét là hiện tượng bất thường của thời tiết để lại nhiều hậu quả nặng nề ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống người dân. Vậy, lũ quét là gì? lũ ống là gì? địa điểm nào thường xảy ra? Tất cả sẽ có trong nội dung thông tin chi tiết dưới đây của ruaxetudong.org

Lũ ống là gì? Nguyên nhân lũ ống

Thế nào là lũ ống?

Lũ ống là hiện tượng thiên nhiên xảy ra vào mùa mưa, thường ở các khu vực miền núi, lưu vực nhỏ, nơi có địa hình khép kín được bao bọc bởi các dãy núi cao xung quanh. Về bản chất, lũ ống giống như các loại lũ khác, nghĩa là nước từ trên cao đột ngột đổ xuống khiến khu vực hạ lưu bị tàn phá nặng nề.

Lũ ống thường xảy ra vào mùa mưa
Lũ ống thường xảy ra vào mùa mưa

Nguyên nhân lũ ống

Do địa hình không bằng phẳng, ở khu vực miền núi có nhiều dãy núi đan xen và kéo dài; giữa các dãy núi là các thung lũng gắn liền với khe, suối, sông nhỏ. Tại những vị trí khe suối, sông nhỏ chảy qua 2 bên sườn đồi núi, thung lũng bị khép lại làm cho đường thoát nước bị hẹp dần và co thắt ở một điểm, đó là nơi thường xảy ra lũ ống. Khi mưa ở thượng nguồn lớn, nước đổ về nhiều, điểm co thắt không tiêu nước kịp làm cho nước dâng nhanh, tạo dòng chảy xiết ở phía dưới eo co thắt sinh ra lũ ống.

Nói đơn giản, lũ ống xảy ra do nước ở khu vực thượng nguồn không kịp thoát khiến nước đổ xuống khu vực hạ lưu một cách nhanh chóng. Lũ ống đi đến đâu thì sẽ quét tất cả mọi thứ mà nó gặp phải trên đường đi.

Lũ quét là gì? Nguyên nhân hình thành lũ quét

Lũ quét là gì?

Lũ quét là loại lũ có tốc độ mức nước lên rất nhanh với một khối lượng nước khổng lồ, di chuyển nhanh từ địa hình cao xuống thấp, dòng chảy xiết có hàm lượng chất rắn cao, sức tàn phá lớn. Đặc điểm của lũ quét là chuyển động rất nhanh, tập trung gần như tức thời, đỉnh lũ thường xuất hiện chỉ từ 3-4h sau khi bắt đầu mưa, thường chỉ bằng ½ hoặc ⅓ thời gian lũ thông thường.

Tại sao lại có lũ quét?

Có nhiều nguyên nhân khiến lũ quét xảy ra
Có nhiều nguyên nhân khiến lũ quét xảy ra

Sự hình thành của lũ quét liên quan mật thiết với cường độ mưa, điều kiện khí hậu, đặc điểm địa hình,….Các nhân tố ảnh hưởng đến sự xuất hiện của lũ quét đó là:

  • Mưa với cường suất lớn: Mưa là yếu tố quyết định gây ra lũ quét, thường tập trung vài giờ, lượng mưa lớn trên diện tích hẹp. Mưa lớn còn là yếu tố gây ra xói mòn, sạt lở tạo thành phần rắn của dòng lũ quét.
  • Địa hình: Khu vực có sườn núi dốc, địa hình bị chia cắt, lớp phủ thực vật bị phá hủy, mức độ ổn định của lớp đất ở lưu vực kém, tạo điều kiện hình thành dòng chảy dồn vào các sông suối, nước tích tụ nhanh, tạo ra thế năng lớn.
  • Tác động của con người: Hoạt động chặt phá và nạn cháy rừng gây ra nhiều tác động đến môi trường trong đó có kết cấu đất. Do mất lớp thảm thực vật đã làm tăng độ chặt của lớp đất, làm giảm khả năng thấm nước, gây xói mòn, rửa trôi, mất khả năng giữ nước gây ra lũ lụt.

Địa điểm nào thường xuất hiện lũ ống, lũ quét?

Lũ ống: Lũ ống xảy ra ở khu vực đá vôi vì khi lượng mưa lớn thì nước tập trung về các hồ, động ngầm khiến mực nước dâng cao, gây áp lực lớn và tạo ra lũ ống ở các cửa hang, khe núi.

Lũ quét: Lũ quét xảy ra vào mùa mưa ở khu vực núi và các địa hình dốc tạo ra dòng chảy mạnh, tốc độ chảy xiết và xuất hiện ở những nơi gần đồi núi, địa hình có mật độ che phủ thấp, bề mặt đất đá không ổn định. Khi dòng nước lớn chảy từ trên cao xuống với tốc độ gặp lực cản lớn sẽ bị dội ngược lại, va vào dòng nước nối tiếp đang đổ về tạo ra nhiều xoáy, hút tất cả mọi thứ xung quanh khiến cho mực nước dâng nhanh và nguy hiểm

Áp thấp nhiệt đới là gì? Sự khác nhau giữa áp thấp nhiệt đới và bão nhiệt đới

Sông là gì? Hồ là gì? Cách phân biệt sông và hồ

Hậu quả của lũ quét, lũ ống

Hậu quả của lũ ống, lũ quét rất nghiêm trọng
Hậu quả của lũ ống, lũ quét rất nghiêm trọng

Lũ ống và lũ quét gây ra những tổn thất nghiêm trong về người, tài sản, phá hủy hệ thống giao thông, thủy lợi, nông nghiệp, cơ sở hạ tầng.

Môi trường trong khu vực xảy ra lũ quét, lũ ống cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng như tình trạng ô nhiễm nguồn nước, đất đai bị rửa trôi, thảm thực vật mặt đệm bị phá hoại, hệ sinh thái khu vực có thể bị phá vỡ. Đất đá và dòng bùn đã vùi lấp, xói mòn một diện tích đất đai nông nghiệp, hoa màu làm gián đoạn hoạt động sản xuất nông nghiệp, giảm năng suất; có nơi ruộng đồng bị xói lở, đất đá vùi lấp làm mất hẳn diện tích canh tác.

Hàng loạt các vấn đề cần phải giải quyết đó là lương thực, nước sạch, điều trị bệnh tật, sửa chữa, xây dựng lại nhà ở,…Để giải quyết những vấn đề này đòi hỏi cần phải có một lượng kinh phí không hề nhỏ, đôi khi còn vượt quá khả năng của địa phương.

Biện pháp phòng chống lũ quét, lũ ống

Khơi thông dòng chảy để tăng khả năng thoát nước lũ

  • Loại bỏ các vật cản tự nhiên hay nhân tạo làm ảnh hưởng tới dòng chảy của nước lũ. Phát quang cây cối, làm sạch các loại vật liệu chất rắn đồng nhất trong dòng chảy để tránh chặn ngang dòng nước.
  • Phá bỏ các công trình xây dựng không hợp lý, cải tạo hoặc bổ sung các công trình để tăng khả năng thoát lũ tại các cầu, đập,…

Xây dựng công trình ngăn lũ

Việc xây dựng các công trình ngăn lũ ống, lũ quét còn khá mới mẻ cần có thời gian để nghiên cứu và áp dụng vì tính chất của lũ ống, lũ quét với lũ thông thường khác nhau. Nên tham khảo một số biện pháp phòng chống lũ quét, sạt lở đất do Bộ đất đai, cơ sở hạn tầng và giao thông Nhật bản – quốc gia có nhiều kinh nghiệm.

Hạn chế lũ quét, lũ ống bằng hồ chứa, đập kiểm soát

Xây dựng các hồ chứa chống lũ, tích nước phục vụ cho hoạt động sản xuất, phát điện kết hợp với điều tiết lũ, phòng chống lũ ống, lũ quét. Đập ngăn nước ở các khe suối, xây dựng hồ chứa nhỏ và vừa,….
Thường xuyên theo dõi thông tin mưa lũ trên TV, báo đài: Việc theo dõi thông tin mưa lũ sẽ giúp người dân có biện pháp tối giản để tránh thiệt hại về người và của.

Tích cực trồng cây, bảo vệ rừng: Trồng cây giúp chống xói mòn, sạt lở đất vì cây xanh làm chậm quá trình bốc hơi nước, tăng độ ẩm trong không khí. Khi đến mùa mưa bão, cây có khả năng giữ nước, cản trở quá trình chảy ào ạt của dòng nước, hạn chế tình trạng lũ lụt, xói mòn.

Tích cực trồng cây xanh
Tích cực trồng cây xanh

Tránh xây nhà tại khu vực có lũ xảy ra, nơi gần dòng chảy, dốc cao: Đây là cách làm giảm tác hại, hậu quả của lũ quét và lũ ống.

Bị lũ ống, lũ quét có được hỗ trợ?

Căn cứ theo điều 5, Luật phòng chống thiên tai năm 2013 và khoản 2 điều 1 luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật phòng chống thiên tai, luật đê điều năm 2020 Nhà nước có một số chính sách trong việc phòng chống thiên tai đó là:

  • Chính sách đồng bộ về đầu tư, huy động nguồn lực và giải pháp tổ chức để thực hiện công tác phòng chống thiên tai, đầu tư xây dựng công trình phòng chống thiên tai trọng điểm, hỗ trợ địa phương xây dựng công trình phòng chống thiên tai theo phân công của chính phủ.
  • Đầu tư cơ sở hạ tầng vùng thường xuyên bị thiên tai, di rời người dân sinh sống ở khu vực nguy hiểm đến nơi an toàn, hỗ trợ về đời sống và sản xuất với các đối tượng bị thiệt hại do thiên tai.
  • Ưu đãi, khuyến khích doanh nghiệp kinh doanh, hỗ trợ sản xuất với các doanh nghiệp kinh doanh ở khu vực thường xuyên chịu tác động của thiên tai; miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các khoản đóng góp phòng chống thiên tai.
  • Ban chỉ đạo trung ương về phòng chống thiên tai có trách nhiệm tổng hợp, báo cáo thiệt hại và nhu cầu hỗ trợ từ địa phương.

Tình hình thời tiết diễn biến ngày càng phức tạp do sự biến đổi khí hậu, lũ quét và lũ ống xuất hiện ngày càng nhiều, sức tàn phá lớn gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoạt động sản xuất và đời sống người dân. Chúng ta không thể ngăn chặn được lũ ống, lũ quét mà chỉ có thể “sống chung với lũ” luôn có biện phạm để giảm thiểu các tác hại do lũ ống và lũ quét gây ra. Hy vọng, các thông tin trên sẽ giúp ích với bạn!

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *