Lai kinh tế là gì? Là phương pháp lai cho ra sản phẩm không làm giống. Hiện nay đa số các quốc gia đều sử dụng phương pháp lai kinh tế để tạo ra những con lại năng suất, chất lượng và hiệu quả tối ưu nhất. Để hiểu rõ hơn, quý bạn đọc hãy theo dõi những nội dung thông tin chi tiết có trong bài viết dưới đây.
Nội dung bài viết
Lai kinh tế là gì cho ví dụ
Khái niệm lai kinh tế là gì đã được nhắc tới trong SGK Sinh 9. Lai kinh tế là cho giao phối giữa cặp vật nuôi bố mẹ thuộc hai dòng thuần khác nhau, sau đó dùng con lai F1 làm sản phẩm và không dùng nó làm giống mà chỉ được nuôi để lấy thịt, trứng, sữa,…
Hiểu một cách khác, lai kinh tế đơn giản là phép lai giữa bố mẹ thuần chủng khác về kiểu gen để thu được F1 hiện ưu thế lai rồi dùng làm sản phẩm chứ không dùng F1 để làm giống. Bởi vậy, ưu thế lai là một khái niệm còn lai kinh tế là biện pháp để tạo ra ưu thế lai.
Lai kinh tế còn được gọi là lai công nghiệp vì phương pháp này chỉ dùng con lai F1 làm sản phẩm và những sản phẩm này đều được sản xuất với số lượng lớn, hàng loạt. Con lai F1 không được sử dụng làm giống vì là cơ thể dị hợp nếu giao phối với nhau thì các gen lặn sẽ tổ hợp với nhau, tạo thể đồng hợp lặn, ảnh hưởng tới năng suất và chất lượng cho thế hệ sau.
Ví dụ về lai kinh tế: Ở Việt Nam, phép lai kinh tế được thực hiện nhiều giữa con cái là lợn ỉ Móng Cái lai với con đực là lợn Đại Bạch, tạo ra con lai F1 có nhiều ưu điểm như thịt thơm ngon, chống chịu tốt; con mới đẻ ra khỏe mạnh, trọng lượng từ 0,7 – 0,8 kg; tăng trọng nhanh chỉ 10 tuổi tháng từ 80 – 100kg, đặc biệt là có tỷ lệ thịt nạc cao.
Mục đích của lai kinh tế
Mục đích chính của lai kinh tế đó là tạo con lai có ưu thế lai cao, sử dụng để làm thương phẩm. Bên cạnh đó, lai kinh tế còn mang lại kiến thức về phép lai, giúp bạn lựa chọn được phép lai công nghiệp phù hợp nhất. Phương pháp lai này còn giúp cho con lai F1 có được những đặc tính nổi bật từ giống thuần chủng.
Ưu – nhược điểm của lai kinh tế
Ưu điểm của lai kinh tế
- Con lai F1 có nhiều ưu điểm vượt trội hơn so với nhân giống thuần chủng như khả năng chống chịu thời tiết tốt, thịt thơm ngon, kháng bệnh, lớn nhanh,…hiệu quả chăn nuôi tốt hơn.
- 80% sản phẩm thịt có được là từ phép lai kinh tế tạo ra.
- Lai công nghiệp chỉ sử dụng F1 làm sản phẩm, sản phẩm có thể sản xuất nhanh, hàng loạt, chất lượng trong thời gian ngắn.
- Mang lại giá trị kinh tế cao cho người chăn nuôi.
Nhược điểm của phép lai kinh tế
Con lai F1 không được sử dụng để làm giống vì thế hệ tiếp theo có sẽ có sự phân li dẫn tới sự gặp nhau của các gen lặn không tốt; các tình trạng có hại sẽ được hiểu hiện ra bên ngoài, ảnh hưởng tới năng suất, chất lượng vật nuôi.
Các hình thức lai kinh tế hiện nay
Có 2 phương pháp lai kinh tế phổ biến hiện nay, đó là:
Lai kinh tế đơn giản
Là phương pháp lai kinh tế sử dụng ưu thế lai cao nhất, thường được dùng để lai giữa giống thuần địa phương với giống thuần nhập ngoại. Lai kinh tế đơn giản được sử dụng phổ biến trong sản xuất gà lấy trứng hoặc lấy thịt để tận dụng tối đa khả năng dễ nuôi, sức chống chịu cao,…. Ở Việt Nam, phương pháp lai kinh tế đơn giản được sử dụng để lai tạo giữa các giống gà Rhode Island Red, gà Leghorn, gà Sussex, gà Plymouth Rock với gà Ri.
Lai kinh tế phức tạp
Đây là phương pháp lai phổ biến để tạo gà thương phẩm trứng, thịt. Thông thường sẽ sử dụng lai giữa 3-4 dòng trong cùng một giống tạo ra con lai thương phẩm có 3-4 máu, áp dụng đối với gà chuyển hướng trứng như row nick, BB Cock B380, Lohmann Brown, Goldline 54, Hisex, Brown, Hyline Brown,… Lai kinh tế kép còn thể hiện với việc lai khác loài với nhau.
Các biện pháp duy trì ưu thế lai
- Đối với thực vật: Cho sinh sản dinh dưỡng bằng cách chiết, giâm, ghép
- Đối với động vật: Sử dụng phương pháp hồi giao (lai trở lại). Bằng phương pháp này sử dụng F1 lại với dạng bố mẹ ban đầu tạo ra F1 Aa x AA
Hiệu quả của phép lai kinh tế
Để lai kinh tế hiệu quả thì phải lựa chọn tốt dòng thuần. Trong quần thể dòng thuần, cá thể dị hợp giảm đi, cá thể đồng hợp tăng lên và giống vật nuôi là quần thể lớn. Trong giống lại có nhiều dòng, mỗi dòng sẽ có những đặc điểm chung và riêng với nhau. Sự khác biệt chủ yếu là kiểu gen – yếu tố quyết định để xuất hiện ưu thế lai. Muốn đạt được ưu thế lai phải chọn giao phối giữa các dòng có sự khác nhau về kiểu gen nhưng phải có khả năng kết hợp với nhau.
Nếu muốn gia cầm lai có năng suất cao, phải có giao phối giữa những dòng đã được quy định, phù hợp về chất lượng, năng suất theo một phương pháp chọn giống nhất định và được thực hiện ở những cơ sở giống. Phương pháp lai này chỉ cho lai giữa những dòng có khả năng kết hợp tốt để xác định khả năng phối hợp, dùng phương pháp phối giống giữa các dòng rồi kiểm tra, đánh giá chất lượng cho thế hệ sau.
Hiệu quả của lai giữa dòng cao hơn nhiều so với nhân giống thuần chủng. Theo Brandsch H. và Biichel H, lai giống được thực hiện chủ yếu giữa những cá thể có tính di truyền pha trộn, ưu thế lai cao, đạt được hiệu quả ưu thế lai. Một dòng khó có thể đạt được năng suất tối đa với mọi đặc trưng kinh tế có lợi. Lai là cho giao phối giữa 2, 3 hay nhiều dòng tùy theo chất lượng, mục đích chọn giống. Phối hợp đó tạo ra con lai được gọi là gia cầm giữa dòng.
Giống nhau và khác nhau của lai gây thành và lai kinh tế
| Lai kinh tế | Lai gây thành | |
| Giống nhau | Đều là lai giữa hai hay nhiều giống, tạo ra thế hệ sau có sức sản xuất cao hơn | |
| Khác nhau | Thế hệ sau chỉ nuôi lấy sản phẩm như thịt, trứng, sữa,…không giữ lại làm giống | Thế hệ sau nếu tốt sẽ được nhân lên để tạo ra giống mới. |
Hy vọng rằng, các thông tin có trong bài viết “Lai kinh tế là gì? Khái niệm, mục đích và cho ví dụ” sẽ giúp ích với bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào cần được giải đáp, quý bạn đọc hãy comment phía dưới, ruaxetudong.org sẽ hỗ trợ bạn nhanh chóng, miễn phí 100%
