Franchises là hình thức kinh doanh mới, nhận được sự quan tâm của nhiều người nhất là những ai làm việc trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn. Để hiểu thêm khái niệm franchise là gì và các thông tin chi tiết khác, quý bạn đọc hãy theo dõi nội dung thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây.
Nội dung bài viết
Franchises là gì?
Franchises hay franchising được hiểu là nhượng quyền kinh doanh, cho phép một cá nhân hay tổ chức được kinh doanh hàng hóa hay dịch vụ theo hình thức, phương thức kinh doanh được áp dụng trong thực tế của bên nhượng quyền tại một số khu vực cụ thể.
Franchises có nguồn gốc từ tiếng Pháp là “franc” có nghĩa là “free” – tự do. Theo từ điển Anh – Việt thì franchises là nhượng quyền kinh doanh hay nhượng quyền thương mại. Nhượng quyền kinh doanh sẽ diễn ra giữa hai bên nhượng quyền (franchisor) và bên nhận nhượng quyền (franchisee)
Bên nhượng quyền là bên sở hữu một thương hiệu kinh doanh đã có trên thị trường lâu đời và có mức độ nhận diện diện thương hiệu đối với khách hàng. Bên nhượng quyền sẽ nhượng quyền thương mại cho bên nhận nhượng quyền khi họ muốn mở rộng hoạt động kinh doanh nhưng có điều kiện tài chính hạn hẹp. Đơn vị nhượng quyền sẽ cung cấp toàn bộ các thông tin về thương hiệu, công thức sản phẩm, quy trình sản xuất, công nghệ,…
Song song đó, bên nhượng quyền phải đảm bảo cung cấp đúng, đủ và phải hỗ trợ bên nhượng quyền. Bên nhượng quyền phải đảm bảo thực hiện đúng khuôn mẫu, cách thức kinh doanh, quy trình kinh doanh của bên nhượng quyền cung cấp.
Bên nhận quyền sau khi ký hợp đồng nhượng quyền sẽ được phép khai thác trên một không gian địa lý nhất định, phải trả phí nhượng quyền và phần trăm doanh thu định kỳ cho bên nhượng quyền trong khoảng thời gian nhất định.
Theo Điều 284 Luật thương mại 2015, nhường quyền thương mại là hoạt động thương mại mà bên nhượng quyền cho phép và yêu cầu bên nhận nhượng quyền tự mình tiến hành việc mua bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ theo các điều kiện sau:
- Việc mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ được thực hiện theo hình thức tổ chức kinh doanh do bên nhượng quyền quy định; được gắn với nhãn hiệu, tên thương mại, biểu tượng kinh doanh, khẩu hiệu kinh doanh và quảng cáo của bên nhượng quyền.
- Bên bán quyền thương mại sẽ có quyền kiểm soát và trợ giúp cho bên nhận quyền trong việc điều hành công việc kinh doanh.
Master franchise là gì?
Master franchise có nghĩa là đại lý nhượng quyền độc quyền. Đây là hình thức mua franchise trong đó người mua franchise sẽ thực hiện việc chuyển nhượng quyền trong một khu vực, lãnh thổ và cam kết phát triển về số lượng đơn vị kinh doanh trong từng giai đoạn cụ thể với bên bán.
Người mua master franchise có thể nhượng lại cho bên thứ 3 dưới hình thức franchise phát triển khu vực hoặc franchise riêng lẻ. Trong trường hợp muốn mở thêm đơn vị nhượng quyền mới thì phải ký thêm hợp đồng với nội dung tương tự với bên bán.
Các mô hình franchise phổ biến hiện nay
Căn cứ vào nhiều tiêu chí khác nhau mô hình franchise được chia làm 4 loại, đó là:
Nhượng quyền có sự tham gia quản lý (Management Franchise)
Trong mô hình này, ngoài chuyển nhượng sở hữu thương hiệu và mô hình, công thức kinh doanh thì bên nhượng quyền sẽ phải cung cấp người quản lý và điều phối doanh nghiệp.
Nhượng quyền mô hình kinh doanh ( Full business format franchise)
Hình thức full business format franchise mang tính hoàn thiện hơn với yêu cầu của cả 2 bên. Bên nhượng quyền sẽ chia sẻ và nhượng ít nhất 4 loại sản phẩm cơ bản, cụ thể:
- Hệ thống: Chiến lược, quy mô, quy trình vận hành được chuẩn hóa, chính sách quản lý, cẩm nang điều hành, huấn luyện, tư vấn và hỗ trợ khai trương, hỗ trợ tiếp thị, quảng cáo,…
- Bí quyết công nghệ sản xuất kinh doanh
- Hệ thống thương hiệu
- Sản xuất và dịch vụ.
Bên nhận quyền cần phải thanh toán cho bên nhượng quyền hai khoản chi phí cơ bản gồm phí nhượng quyền ban đầu và phí hoạt động, thường sẽ được tính dựa theo doanh số bán định kỳ.
Nhượng quyền có sự tham gia đầu tư vốn (Equity Franchise)
Là hình thức nhượng quyền tham gia với vốn đầu tư tỷ lệ nhỏ dưới dạng liên doanh để trực tiếp tham gia kiểm soát hệ thống. Bên nhượng quyền có thể tham gia vào Hội đồng quản trị của công ty mặc dù vốn tham gia đóng góp chiếm tỷ lệ nhỏ.
Nhượng quyền mô hình kinh doanh không toàn diện ( Non – business format franchise)
Hình thức này mang nguyên tắc quản lý lỏng lẻo hơn, gồm các trường hợp phổ biến như:
- Nhượng quyền phân phối sản phẩm và dịch vụ (Product distribution franchise).
- Nhượng quyền công thức sản xuất sản phẩm, tiếp thị (Marketing franchise).
- Nhượng quyền thương hiệu (Brand franchise/Trademark license).
Vì sao các doanh nghiệp nên mua quyền thương mại?
Theo thống kê tại Mỹ, có đến 23% doanh nghiệp nhỏ kinh doanh độc lập có thể tồn tại sau 5 năm kinh doanh trong khi với các doanh nghiệp mua quyền thương mại là 92%. Điều này, giúp cho hình thức nhượng quyền kinh doanh phát triển mạnh mẽ trong thời gian gần đây. Khi mua quyền thương mại, các doanh nghiệp sẽ nhận được nhiều lợi ích, cụ thể:
- Người mua quyền thương mại sẽ được sử dụng thương hiệu uy tín của chủ thương hiệu để kinh doanh. Đây là tài sản lớn và được xây dựng qua nhiều năm.
- Người mua quyền thương mại sẽ được quyền phân phối sản phẩm hàng hóa và dịch vụ trong một phạm vi nhất định. Việc bán, chuyển nhượng quyền thương mại cho một số đối tác khác trong khu vực địa lý gần kề nhau sẽ được cân nhắc dựa trên nhu cầu về sản phẩm để đảm bảo quyền lợi cho người bán và người mua quyền thương mại.
- Người mua quyền thương mại sẽ có một số lượng khách hàng nhất định từ hệ thống.
- Nhận được sự giúp đỡ, hỗ trợ của người bán, có thể là chủ thương hiệu hoặc đại lý nhượng quyền. Bên nhận quyền chuyển nhượng sẽ được bên chuyển nhượng hỗ trợ về kỹ thuật, thiết kế, đào tạo, lựa chọn địa điểm,…Sau khi khai trương có thể người bán vẫn được hỗ trợ về tiếp thị, quảng cáo và tái đào tạo.
- Ở các quốc gia phát triển người mua có thể vay ưu đãi từ ngân hàng nếu ký được hợp đồng mua bán quyền thương mại, người mua quyền thương mại còn được người bán quyền thương mại sẽ đứng ra bảo lãnh vay tiền ngân hàng.
Các thương hiệu nhượng quyền nổi tiếng tại Việt Nam
Hình thức nhượng quyền thương hiệu tại Việt Nam xuất hiện ngày càng nhiều, nổi bật nhất là các thương hiệu như:
Pizza Hut: Là một công ty con của tập đoàn Yum! Pizza, có hơn 6000 nhà hàng tại Mỹ và hơn 16.000 địa điểm cửa hàng trên 100 quốc gia trên thế giới. Chi phí nhượng quyền của Pizza Hut là từ 300.000 – 2.200.000 USD.
KFC: Có mặt ở 118 quốc gia, chiếm đến 50% thị trường fast food trên thế giới, số lượng cửa hàng là 14.000. Chi phí nhượng quyền 1.300.000 – 2.500.000 USD.
Lotteria: Lotteria gia nhập vào thị trường Việt Nam vào năm 1998 và là đối thủ cạnh tranh của gà rán KFC. Đến năm 2014, Lotteria đã bắt đầu nhượng quyền. Mức chi phí nhượng quyền Lotteria khoảng 250.000 USD.
Kichi Kichi: Là chuỗi nhà hàng chuyên về buffet lẩu tại Việt Nam, phục vụ theo hình thức băng chuyền hiện đại. Chỉ với mức giá cố định, khách hàng sẽ được thưởng thức không giới hạn 100 sản phẩm. Chi phí nhượng quyền của Kichi Kichi là 300.000 USD.
Jollibee: Là tập đoàn thức ăn nhanh lớn nhất khu vực châu Á, xuất hiện tại Việt Nam vào năm 2005, có hơn 100 cửa hàng trên toàn quốc. Chi phí nhượng quyền Jollibee từ 250.000 – 300.000 USD.
Mong rằng nội dung thông tin trong bài viết trên đây sẽ giúp bạn hiểu thêm về khái niệm franchises là gì. Truy cập website ruaxetudong.org để tìm hiểu nhiều thông tin chi tiết khác.
